Bắt đầu phổ biến tại Việt Nam vào khoảng năm 2019, tuy nhiên, nhiều người vẫn chỉ biết đến Pilates với các chuyển động nhịp nhàng trên Reformer và Cadillac. Ngược lại, Mat Pilates với các bài tập kích hoạt sâu mang đến lợi ích Mat Pilates lại vẫn đang là “viên ngọc thô” chưa được nhiều người biết đến.

Lịch sử phát triển Mat Pilates

Cha đẻ của Pilates là Joseph Pilates - huấn luyện viên thể chất người Đức gốc Hy Lạp. Sau khi chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra vào năm 1914, ông bị chính quyền Anh bắt giam cùng một số công dân người Đức khác. Cũng trong giai đoạn này, ông đã phát minh ra Contrology (tên gọi trước đây của Pilates) với mục đích phục hồi chức năng cho các cựu chiến binh và tù nhân bị giam giữ.

Tại đây, ông dùng lò xo của giường bệnh để tạo kháng lực, đây cũng là tiền thân của máy Reformer và Cadillac sau này.

Sau chiến tranh, Joseph Pilates sang Mỹ và mở studio Pilates đầu tiên ở New York vào năm 1926. Để giúp học viên có thể tập ở bất cứ đâu, ông phát triển chuỗi bài tập trên thảm, hay còn gọi là Mat Pilates. Năm 1945, Joseph Pilates xuất bản cuốn sách Return to Life Through Contrology, mô tả 34 bài tập Mat Pilates nguyên bản và cũng là nền tảng cho các giáo trình hiện đại.

Sau khi Joseph qua đời ở tuổi 83 vào năm 1967. Contrology được đổi tên thành Pilates để tôn vinh di sản của ông và tiếp tục phát triển thành phương pháp tập luyện phổ biến toàn cầu.

Mat Pilates không phải Yoga

Cùng thực hành trên thảm và có một số nét tương đồng về động tác, nhiều người vẫn đặt câu hỏi về sự khác biệt giữa Mat Pilates và Yoga. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu sâu, bạn sẽ thấy đây là hai phương pháp hoàn toàn khác biệt.

Mat Pilates

Mat Pilates là bộ môn thiên về khoa học chuyển động, tập trung vào sức mạnh cơ lõi, sử dụng trọng lượng cơ thể làm lực cản, giúp kiểm soát cơ bắp, căn chỉnh cơ thể và tăng sức bền. Nhịp chuyển động của bộ môn này thường diễn ra nhanh, có tính lặp lại và chú trọng phần cơ bụng, cơ lưng dưới và hông. Đó cũng là lý do vì sao các hình thức tập luyện của Pilates được xem là phương pháp trị liệu chấn thương, bệnh lý thể thao và các vấn đề xương khớp.

Phương pháp thở trong Mat Pilates cũng là khác biệt lớn. Song song với chuỗi động tác cường độ cao được diễn ra liên tục, người tập sẽ học cách hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng để cung cấp oxy cho não, duy trì sức bền, điều hòa nhịp tim và giữ thăng bằng.

Yoga

Nếu Mat Pilates chú trọng phần cơ lõi thì Yoga lại là hành trình kết nối thân - tâm - trí. Trong đó, việc tập luyện chỉ là một trong tám nhánh của bộ môn này. Các yếu tố khác bao gồm tiêu chuẩn đạo đức, kỷ luật bản thân, hơi thở, vượt thoát giác quan, sự tập trung, thiền định và trạng thái an lạc. Có thể nói rằng, trong Yoga, mọi chuyển động đều bắt nguồn từ tâm trí.

Từ Hatha, Vinyasa, Ashtanga, Iyengar, Bikram đến các động tác phục hồi… Yoga là chuỗi chuyển động chậm, giúp mở khớp, tăng cường độ dẻo dai, kiểm soát hơi thở và cân bằng tâm trí.

Khác với Mat Pilates sử dụng kỹ thuật lateral breathing (hít vào bằng mũi thở ra bằng miệng), Yoga ưu tiên hơi thở bụng (pranayama), hít sâu và thở ra bằng mũi. Việc quan sát hơi thở trong quá trình tập luyện cũng là cách giúp bạn thực hành chánh niệm, đưa tâm trí quay về với khoảnh khắc hiện tại.

Lợi ích của Mat Pilates

Dễ tiếp cận và tiết kiệm chi phí

Nếu hình thức tập Pilates trên máy thường đi kèm chi phí cao thì Mat Pilates lại tương đối tiết kiệm vì không cần đầu tư không gian và thiết bị chuyên dụng. Đó cũng là lý do Mat Pilates là bộ môn dễ tiếp cận, phù hợp cho người mới bắt đầu và những ai muốn theo đuổi lâu dài mà không tiêu hao quá nhiều ngân sách. Bạn có thể đến phòng tập hoặc tự thực hành tại nhà qua các video hướng dẫn trên Youtube.

Điều chỉnh tư thế

Mat Pilates được xây dựng trên nguyên tắc kiểm soát chuyển động, giúp cơ thể vận động trong biên độ an toàn và chính xác. Các bài tập thường bắt đầu từ việc kích hoạt cơ lõi - nhóm cơ giữ vai trò ổn định cột sống và hệ xương khớp - từ đó giảm áp lực lên lưng dưới, hông, đầu gối và vai. Nhờ nhịp độ chậm và bài bản, người tập có thời gian cảm nhận cơ thể và điều chỉnh tư thế.

Hỗ trợ “đốt” calo

Dù không mang lại hiệu quả giảm cân nhanh như chạy bộ, Cardio, Gym hay tập HIIT, Mat Pilates lại hỗ trợ tiêu hao năng lượng theo cách thông minh và bền vững. Các bài tập thoạt nhìn có vẻ nhẹ nhàng nhưng yêu cầu sự tập trung và khả năng kiểm soát cao, buộc cơ thể phải kích hoạt nhiều nhóm cơ cùng lúc, đặc biệt là cơ lõi, cơ lưng sâu, cơ mông và cơ đùi trong. Việc duy trì trạng thái căng trong thời gian dài cũng giúp cơ thể được kích hoạt sâu và tiêu hao nhiều năng lượng.

Bên cạnh đó, việc kích hoạt nhóm cơ lưng sâu còn giúp cải thiện sức khỏe cột sống, giảm áp lực lên thắt lưng và hạn chế nguy cơ đau mỏi khi làm việc hoặc vận động cường độ cao.

Thúc đẩy hiệu quả toàn thân

Khác với hình thức Pilates trên máy có hệ thống lò xo và thanh trượt hỗ trợ chuyển động, Mat Pilates hoàn toàn không có thiết bị trợ lực, buộc người tập tự kiểm soát cơ thể xuyên suốt buổi tập. Việc này không chỉ kích hoạt cơ lõi mà còn đánh thức các phần cơ phụ trợ, góp phần nâng cao thể lực tổng thể.