Dimsum là loại hình ẩm thực truyền thống có nguồn gốc từ vùng Quảng Đông (Trung Quốc), qua thời gian, món ăn này dần chinh phục thực khách và trở thành biểu tượng ẩm thực Hồng Kông được yêu thích trên toàn cầu. Trong tiếng Quảng Đông, Dimsum (點心) có nghĩa là "chạm vào tim" hoặc "điểm tâm" ( bữa ăn nhẹ lót dạ). Cái tên này phản ánh đúng bản chất của Dimsum - những món ăn nhẹ, không gây cảm giác quá no nhưng đủ để thỏa mãn vị giác.

Dim Sum là các món ăn nhỏ, thường chỉ gồm một đến ba miếng ăn vừa miệng và được phục vụ trong những rổ tre hấp hoặc trên đĩa nhỏ. Tuy có nhiều loại điểm tâm khác nhau, nhưng chung quy có bốn thể loại: hấp, chiên, nướng và tráng miệng. Các món Dimsum tiêu biểu bao gồm há cảo, xíu mại, bánh bao xá xíu, bánh cuốn và bánh trứng.

Người Hồng Kông ăn điểm tâm như thế nào?

Theo đúng nghĩa, Dimsum chỉ ăn vào buổi sáng. Tuy nhiên, điểm tâm của Hồng Kông có thể chia ra làm hai dạng: Nhà hàng lớn để ăn cùng gia đình và quán ăn nhỏ để phục vụ khách lẻ. Một trong những văn hóa truyền thống của người bản địa Hồng Kông là ăn bữa sáng muộn cùng gia đình lớn vào cuối tuần. Ăn sáng cùng nhau vào cuối tuần cũng là cách người Hồng Kông gặp mặt, quay quần, chia sẻ và giữ mối quan hệ với nhau. Bữa ăn này thường bắt đầu từ 9 giờ sáng với sự họp mặt đầy đủ của bốn thế hệ gồm ông bà, cha mẹ và con cháu. Bữa ăn sáng tụ họp thường sẽ có các món ăn như: há cảo, xíu mại, bánh cuốn tôm, mì/cơm xào…

Dưới đây là một số gợi ý về các nhà hàng vẫn còn lưu giữ văn hóa ăn Dimsum truyền thống của người Hồng Kông.

London Restaurant (倫敦大酒樓) - Mong Kok

Địa chỉ: G/F, Good Hope Building, 612 Nathan Road, Mong Kok (Gần ga MTR Mong Kok, Lối ra E2)

London Restaurant là nhà hàng Dim Sum nổi tiếng và lâu đời ở Mong Kok, được biết đến với phong cách phục vụ và không gian cổ điển, đậm chất Hồng Kông thập niên trước. Khi đến đây, bạn sẽ nhìn thấy xe đẩy chứa các món điểm tâm đi xung quanh khu vực ăn uống để phục vụ. Món ăn nổi tiếng tại London Restaurant là há cảo tôm, xíu mại, chân gà tàu xì, bánh bao xá xíu, bánh củ cải, yến sào chưng sữa được hấp trong trái dừa.

Tuy nhiên, vì là nhà hàng truyền thống lâu đời nên không gian có phần cũ kỹ và thiếu riêng tư. Bên cạnh đó, hầu hết nhân viên chỉ dùng tiếng Quảng Đông, điều này sẽ khiến bạn gặp khó khăn khi gọi món.

Những quán điểm tâm hiện đại hướng đến thế hệ trẻ và khách du lịch nên thường có thiết kế tối giản, sang trọng và bàn nhỏ phù hợp để đi từ một đến bốn người. Mỗi bàn ăn được phát một tờ giấy ghi sẵn tên món ăn, một cây bút và một quyển thực đơn có hình ảnh. Sau khi đối chiếu tên và hình ảnh, bạn sẽ ghi số lượng vào món ăn, rồi gửi lại cho nhân viên phục vụ. Hoặc hiện đại hơn, bạn sẽ được phát mã QR để gọi món trực tuyến.

Nhà hàng One Dim Sum (一點心)

Địa chỉ: Nhà hàng có mặt ở nhiều chi nhánh, bao gồm Prince Edward (Thái Tử) - chi nhánh gốc; Tsim Sha Tsui (Tiêm Sa Chủy); Central (Trung Hoàn) và To Kwa Wan.

Một gợi ý khác dành cho bạn là nhà hàng One Dim Sum từng nhận sao Michelin. One Dim Sum nổi tiếng với các món ăn như bánh bao nướng xá xíu, bánh cuốn tôm, bánh tôm chiên, bánh củ cải áp chảo. Tuy nhiên, với lượt khách tấp nập và không gian tương đối nhỏ, bạn sẽ phải xếp hàng tương đối lâu và điều này cũng làm ảnh hưởng đến trải nghiệm ẩm thực tại nhà hàng.

Điểm thú vị trong văn hóa điểm tâm của người Hồng Kông

Tráng bát, đũa, thìa bằng trà trước khi ăn

Trước khi mang thức ăn phục vụ thực khách, các nhà hàng điểm tâm ở Hồng Kông thường chuẩn bị bát, đũa, thìa cùng một một ấm trà nóng (có nơi là nước nóng) để tráng lại một lần nữa các dụng cụ ăn uống trước khi ăn. Sau khi tráng xong, bạn sẽ đổ phần nước đã qua sử dụng vào một chiếc bát khác và người phục vụ sẽ tự động mang đi.

Tuy nhiên, nếu lỡ uống phải ấm trà dùng để tráng bát đũa, bạn cũng không cần quá lo lắng. Vì đó cũng là trà được hãm trong nước sôi, hoàn toàn có thể uống được.

Công thức nước chấm “chuẩn” kiểu Hồng Kông

Trong các nhà hàng điểm tâm luôn để sẵn một chai nước tương và một lọ giấm trên bàn. Giấm thường có ký hiệu màu đỏ, còn nước tương là màu xanh hoặc đôi khi không có ký hiệu.

Theo công thức của người Hồng Kông, nước chấm chuẩn vị sẽ gớm một phần nước tương và hai phần giấm. Bởi lẽ, các món điểm tâm thường nhiều thịt và dễ ngấy nên dùng giấm sẽ dung hòa được hương vị. Tuy nhiên, nếu bạn không thích ăn chua thì có thể pha theo tỉ lệ 1:1, hoặc hai phần nước tương một phần giấm.

Người già thưởng trà, người trẻ uống trà sữa

Do thức ăn nhiều thịt và dầu mỡ, nên người Hồng Kông thuộc thế hệ trước sẽ dùng trà ấm trong bữa ăn. Trà được chọn để đi kèm Dim Sum thường là loại có hương vị đậm, có khả năng giảm chất béo và hỗ trợ tiêu hóa các món chiên hoặc có nhân thịt.

Vì thế, đi song hành cùng văn hóa Dimsum sẽ có văn hóa Yum Cha ( (飲茶), có nghĩa là "uống trà". Các loại trà thường dùng sẽ là: Thiết Quan Âm, Trà Phổ Nhĩ (hay còn gọi là Trà Bửu Lỉ), Thọ Mi, Trà nhài hoặc Trà Hoa cúc.

Bên cạnh trà, người Hồng Kông thế hệ sau này còn uống trà sữa trong các bữa Dimsum. Có hai loại trà sữa mà người xứ Cảng Thơm thường uống: trà sữa Hồng Kông và trà sữa uyên ương. Trà sữa Hồng Kông bắt nguồn từ thời kỳ thuộc địa Anh, sau thời gian du nhập được gia giảm liều lượng để phù hợp với khẩu vị địa phương. Thành phần chính của trà sữa Hồng Kông là trà đen đậm đặc kết hợp sữa đặc không đường và có thể thêm đường riêng nếu thích uống ngọt. Nếu trà sữa Hồng Kông là thức uống du nhập thì trà sữa uyên ương lại là phiên bản mới do người Hồng Kông tự sáng tạo. Từ ly trà sữa Hồng Kông truyền thống, người bản địa xưa cho thêm cà phê để giúp tỉnh táo, bỏ thêm sữa đặc không đường để cân bằng vị. Thế là trà sữa uyên ương ra đời.

Châm nước sôi vào ấm trà vơi theo kiểu người Hồng Kông

Ngoài cách phổ biến là gọi trực tiếp phục vụ để rót thêm nước sôi vào bình trà đã vơi, người Hồng Kông còn có cách làm khác. Ở một số tiệm ăn theo phong cách cổ xưa, khi bạn lật ngược phần nắp của ấm trà hoặc dựng phần nắp lên trên ấm, nhân viên phục vụ sẽ ngầm hiểu và rót thêm nước sôi vào ấm. Tuy nhiên, ở những tiệm ăn hiện đại, các nhân viên phục vụ trẻ có thể sẽ không hiểu ý ngầm này.

Quy tắc ngầm khi ăn tại Hồng Kông

Mật độ dân số đông, nhịp sống hối hả và mức sống cao nên các quán ăn thường muốn tối đa hóa công suất phục vụ. Người Hồng Kông - đặc biệt là người trẻ - cũng thường có thói quen ăn nhanh, ít nói chuyện để nhanh chóng nhường bàn cho người khác. Ngoài ra, việc ngồi quá lâu khi quán đông khách và vẫn còn nhiều người xếp hàng bên ngoài sẽ dễ khiến nhân viên hoặc chủ tiệm cảm thấy không hài lòng. Đôi khi, người của tiệm ăn còn thẳng thắn nhắc nhở để bạn nhanh chóng hoàn tất bữa ăn.

Một lượt khách thường sẽ ăn trong khoảng 30 đến 60 phút. Tuy nhiên, các nhà hàng điểm tâm hướng đến nhóm khách hàng là đại gia đình, việc ngồi lâu vẫn sẽ được chấp nhận.

Đối với thế hệ lớn tuổi, việc ăn Dim Sum là một cách để duy trì truyền thống và cảm nhận hương vị quê hương. Đối với thế hệ trẻ, ăn sáng cùng nhau là một phần không thể thiếu của tuổi thơ và các dịp lễ tết. Chính vì những điều đó, Dimsum đã trở thành nét văn hóa đặc trưng của người Hồng Kông và có tầm ảnh hưởng đến nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam.