Trên nền tảng TikTok gần đây, một chai serum được lan truyền với tốc độ chóng mặt. Nguyên nhân không phải nhờ thiết kế xa xỉ hay người sáng lập là ngôi sao nổi tiếng, mà vì thành phần chủ đạo được chiết xuất từ DNA cá hồi. Tiếp đó là hàng loạt video các nhà sáng tạo nội dung thoa kem dưỡng làm từ mỡ bò để cấp ẩm, tinh chất dịch nhầy ốc sên để tạo hiệu ứng da căng bóng, collagen chiết xuất từ sứa nhằm làm mịn bề mặt da, hay liệu trình Lamb Lift Facial - dịch vụ được cung cấp tại một spa y tế cao cấp ở New York - sử dụng chiết xuất nhau thai cừu với cam kết “tái tạo làn da ở cấp độ tế bào”.

Việc đưa các thành phần có nguồn gốc từ động vật vào mỹ phẩm nghe có vẻ hoang dã, nhưng thực chất lại là một phần hệ quả từ nỗi ám ảnh mang tên mỹ phẩm sạch. Kỷ nguyên làm đẹp “xanh”, được sinh ra từ khao khát quay về với thiên nhiên, đã dần sụp đổ dưới chính những mâu thuẫn nội tại của nó trong thập kỷ qua.

Nhiều thương hiệu tôn vinh thực vật, tinh dầu và những thành phần hữu cơ, tuy nhiên, các chiến dịch marketing lại mơ hồ, thiếu định nghĩa rõ ràng về thành phần và khung pháp lý chặt chẽ. Việc này khiến người tiêu dùng cảm thấy mơ hồ về sản phẩm họ đang thoa lên da và liệu chúng có thực sự hiệu quả như quảng bá.

Những hoạt chất có nguồn gốc từ động vật như đang tiếp nối mong muốn trở về với thiên nhiên. Chúng được tạo nên từ các chất sinh học có cấu trúc phân tử tương đồng với kết cấu làn da và cơ chế sinh lý con người. Lipid, peptide hay thậm chí DNA đều là những hợp chất vốn đã tồn tại trong cơ thể người, vì thế, chúng được đánh giá có độ tương thích cao khi ứng dụng vào mỹ phẩm.

Bác sĩ da liễu Karan Lal, chuyên gia được cấp chứng chỉ hành nghề tại Arizona, cho biết rằng chính sự tương đồng này khiến người tiêu dùng bị thu hút. Theo ông, phần lớn các sản phẩm này đều thuộc nhóm biosimilar, nghĩa là được thiết kế để mô phỏng và hỗ trợ chức năng tự nhiên của cơ thể. Chính điểm này khiến nhiều người tin rằng các thành phần có nguồn gốc từ động vật mang lại hiệu quả vượt trội, từ làn da sáng mịn như gương đến khả năng cải thiện nếp nhăn rõ rệt.

Dù có phần mới mẻ và xa lạ với nhiều người nhưng xu hướng này thực chất đã tồn tại cách đây nhiều thế kỷ. Vào thế kỷ XX tại Nước Nga, người dân từng ưa chuộng sử dụng các loại kem nhau thai cừu. Song song đó, người Ai Cập cổ đại tôn sùng nọc ong. Hàn Quốc, cái nôi toàn cầu của những đổi mới trong ngành chăm sóc da, đã sử dụng chiết xuất động vật từ nhiều năm qua và đi kèm là các nghiên cứu khoa học chứng minh hiệu quả.

Theo nhận định của Charlotte Cho, nhà sáng lập thương hiệu mỹ phẩm Hàn Quốc Soko Glam, người Hàn luôn cởi mở với những thành phần mới, điều quan trọng là chúng có thực sự phát huy tác dụng hay không. Theo bà, dịch nhầy ốc sên là một ví dụ tiêu biểu về các thành phần lâu đời, được hậu thuẫn bởi các thử nghiệm lâm sàng uy tín.

Bác sĩ da liễu Ban Jae Yong, CEO thương hiệu Banobagi, cũng cho biết hiệu quả của DNA cá hồi đã được chứng minh hiệu nghiệm qua nhiều nghiên cứu được công bố. Một thử nghiệm lâm sàng năm 2019 còn chỉ ra rằng, hỗn hợp protein được cấp bằng sáng chế, có chiết xuất từ lớp lót dây rốn của hươu đỏ do một phòng thí nghiệm tại Singapore phát triển, có thể giúp cải thiện đáng kể độ đàn hồi và làm mờ nếp nhăn. Điều đó cho thấy những thành phần này không chỉ gây tò mò về mặt hình ảnh, mà còn mang lại hiệu quả rõ rệt.

Tại Mỹ, bối cảnh thử nghiệm lâm sàng có phần phức tạp hơn. Nhiều thành phần không được FDA phê duyệt, không hẳn vì chúng không an toàn, mà vì thương hiệu này không tiền thẩm định kỹ lưỡng các thành phần mỹ phẩm như cách họ cần làm với thuốc. Trừ khi thương hiệu tự nguyện đưa công thức của mình vào quy trình kiểm nghiệm ở cấp độ dược mỹ phẩm, vốn tốn kém và kéo dài nhiều năm, nếu không, các sản phẩm này vẫn nằm trong vùng xám pháp lý. Việc đổi mới trong ngành làm đẹp thường đi nhanh hơn mức độ giám sát, khiến thị trường Mỹ có phần thụt lùi so với những tiến bộ khoa học đang diễn ra ở các quốc gia khác.

Những chia sẻ về cảm nhận thực tế từ người dùng sẽ là thước đo thuyết phục nhất cho làn sóng làm đẹp này. Liz Slatter, Phó Chủ tịch một tập đoàn công nghệ, gần đây đã thử liệu trình Lamb Lift Facial tại TREAT Med Spa ở New York. Theo cô, chiết xuất nhau thai cừu giúp da săn chắc và mịn màng hơn. Cô nhận thấy đường viền hàm dần trở nên thon gọn, các vấn đề lão hóa được cải thiện và sắc da cũng đều màu hơn.

Khi nhu cầu tăng cao, ngành công nghiệp này phải đối mặt với một thách thức khác, làm thế nào để duy trì hiệu quả sinh học mà không ảnh hưởng đến các chuẩn mực đạo đức. Với nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là những khách hàng ưu tiên mỹ phẩm thuần chay hoặc không thử nghiệm trên động vật, việc thoa lên da những thành phần có nguồn gốc từ móng guốc hay mang cá là điều không dễ chấp nhận.

Câu trả lời đang dần xuất hiện từ các mô hình công nghệ sinh học, lĩnh vực đang âm thầm tái định nghĩa khái niệm làm đẹp tự nhiên. Thay vì thu hoạch mô động vật, các nhà khoa học nuôi cấy những phân tử gần như giống hệt bản gốc trong phòng thí nghiệm. Squalane, từng được chiết xuất từ dầu gan cá mập, nay chủ yếu được sản xuất từ đường thực vật hoặc nấm men với cấu trúc hóa học và hiệu quả dưỡng ẩm tương đương. Chuyên gia hóa mỹ phẩm Kelly Dobos, giảng viên ngành khoa học mỹ phẩm tại Đại học Cincinnati, khẳng định rằng hiệu quả và cảm giác trên da là hoàn toàn giống nhau.

Gần đây, thương hiệu skincare Byoma cũng đã ra mắt serum sinh học mô phỏng các protein cấp ẩm của dịch nhầy ốc sên. Tập đoàn Uniproma GmbH của Đức đã tổng hợp thành công PDRN nuôi cấy trong phòng thí nghiệm với cấu trúc phân tử giống hệt DNA cá hồi. Những bước tiến này càng chứng minh rằng, tiềm năng phát triển của lĩnh vực làm đẹp chỉ thật sự dừng lại khi con người không còn nhu cầu chăm sóc bản thân hay khát vọng trẻ hóa.

Tham khảo: Marie Claire Mỹ